Giai đoạn dậy thì là thời điểm cơ thể trải qua nhiều thay đổi quan trọng về cả thể chất lẫn tâm lý. Một trong những vấn đề thường gặp trong giai đoạn này là mụn bùng phát mạnh mẽ, ảnh hưởng đến vẻ ngoài cũng như sự tự tin, khiến nhiều bạn trẻ lo lắng và phải “sốt sắng” tìm kiếm giải pháp điều trị. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và các phương pháp làm sao để hết mụn tuổi dậy thì, hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

Nguyên nhân gây nên mụn ở tuổi dậy thì

Để trả lời được câu hỏi làm sao để hết mụn tuổi dậy thì, trước hết cần hiểu rõ những nguyên nhân gây ra tình trạng này. Tuổi dậy thì thường được xem là giai đoạn "nổi loạn" của cơ thể, khi có nhiều thay đổi cả về mặt tâm lý và phát triển thể chất. Sự gia tăng lượng hormone sinh dục trong giai đoạn này là yếu tố chính dẫn đến việc hình thành mụn, khiến cho da bạn trở nên sần sùi và không được mịn màng. Mụn xuất hiện ồ ạt cũng là một trong những dấu hiệu đặc trưng cho thấy các bạn trẻ đã bước vào giai đoạn dậy thì. Thông thường, mụn sẽ tập trung nhiều nhất ở vùng mũi, cằm, trán, hai bên má, và cũng có thể xuất hiện ở lưng, vai và ngực.

Mụn ở tuổi dậy thì xuất hiện do nhiều nguyên nhân

Việc điều trị mụn ở tuổi dậy thì phụ thuộc vào từng nguyên nhân cụ thể. Mỗi người sẽ có cơ địa và tình trạng da khác nhau, do đó nguyên nhân gây mụn không thể giống nhau. Có người bị mụn từ rất sớm và gặp tình trạng nghiêm trọng, trong khi một số khác lại hầu như không gặp vấn đề về mụn trong xuyên suốt giai đoạn dậy thì.

Một số nguyên nhân gây mụn trong độ tuôit đoạn dậy thì bao gồm:

• Yếu tố di truyền
• Căng thẳng quá mức
• Sự thay đổi của hormone sinh dục
• Không tẩy tế bào chết thường xuyên hoặc vệ sinh da không đúng cách
• Thiếu quan tâm đến việc vệ sinh cá nhân
• Sử dụng những loại mỹ phẩm không phù hợp
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc đặc trị
• Chế độ dinh dưỡng không lành mạnh

Dù nguyên nhân là gì, việc lựa chọn phương pháp trị mụn phù hợp là vô cùng quan trọng để vừa kiểm soát được mụn và vừa bảo vệ sức khỏe của làn da. Đặc biệt, do mụn ở tuổi dậy thì thường bắt nguồn từ các rối loạn nội tiết tố, nên các phương pháp điều trị cần tác động toàn diện để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Các dạng mụn thường gặp ở tuổi dậy thì

Để điều trị mụn tuổi dậy thì một cách hiệu quả, điều đầu tiên bạn cần làm là xác định được chính xác loại mụn bản thân đang gặp phải. Mỗi loại mụn có đặc điểm và cách điều trị riêng, vì vậy việc phân biệt rõ loại mụn là điều cần thiết để chọn phương pháp phù hợp. Dưới đây là một số loại mụn thường gặp ở tuổi dậy thì:

Mụn đầu đen - một trong các dạng mụn ở tuổi dậy thì thường gặp

• Mụn đầu đen: Đây là loại mụn phổ biến, hình thành do dầu thừa, tế bào chết, bụi bẩn và vi khuẩn tích tụ trong lỗ chân lông. Những chất đó khi tiếp xúc với không khí sẽ bị oxy hóa và chuyển thành màu đen. Mụn đầu đen thường xuất hiện trên mặt, đặc biệt là vùng mũi, nhưng cũng có thể xuất hiện ở cổ, vai, lưng, ngực và cánh tay.
• Mụn đầu trắng: Hình thành khi tế bào chết và bã nhờn bịt kín lỗ chân lông, khiến cho nhân mụn có màu trắng và nằm ẩn dưới da. Nhân mụn cứng, không lộ ra, và thường không gây sưng đỏ. Loại mụn này khiến bề mặt da của bạn trở nên thô ráp và sần sùi, dù không dễ thấy bằng mắt thường nhưng hoàn toàn có thể cảm nhận được mụn khi chạm vào.
• Mụn mủ: Đây là dạng mụn viêm, khá giống với mụn đầu trắng nhưng sưng to hơn và xung quanh mụn có màu đỏ. Bên trong mụn có thể chứa mủ màu trắng hoặc vàng, thường gây nên đau nhức. Mụn mủ là loại mụn nghiêm trọng hơn, và việc tự ý nặn mụn khi chưa chín sẽ dễ để lại sẹo hoặc vết thâm.
• Mụn bọc: Đây là một loại mụn phổ biến ở các bạn đang trong độ tuổi dậy thì, đặc biệt là các bạn nam. Mụn bọc sẽ hình thành khi lượng bã nhờn tiết ra quá nhiều kết hợp với bụi bẩn, tạo nên điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển. Ngoài ra, các thói quen như sờ tay lên mặt, nặn mụn hoặc sử dụng các chất kích thích như rượu bia cũng là nguyên nhân gây mụn bọc. Mụn bọc có kích thước lớn, sưng đỏ, gây đau và có chứa dịch mủ. Sau khi lành, mụn bọc thường để lại sẹo lõm do viêm nhiễm ăn sâu vào bên dưới da.
• Mụn trứng cá đỏ: Loại mụn này thường phát triển từ mụn đầu đen hoặc mụn đầu trắng khi bị viêm. Mụn trứng cá đỏ khiến vùng da xung quanh mụn sưng đỏ, và thường có cảm giác đau khi chạm vào. Do tình trạng viêm sưng, nhân mụn thường khó nhận diện và việc lấy nhân mụn trở nên phức tạp. Nếu không điều trị kịp thời, mụn trứng cá đỏ có thể phát triển thành mụn bọc hoặc mụn nang, gây nên những tổn thương nghiêm trọng cho da. Nguyên nhân gây nên mụn trứng cá đỏ thường là dầu thừa, vi khuẩn, hoặc các yếu tố như căng thẳng và stress.

Nhìn chung, việc nhận biết chính xác loại mụn sẽ giúp bạn lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp và giảm thiểu các hậu quả như sẹo hoặc tổn thương da.

Cách điều trị làm sao để hết mụn tuổi dậy thì

Mụn ở tuổi dậy thì thường có xu hướng giảm dần khi những bạn trẻ trưởng thành hoặc khi biết cách duy trì thói quen chăm sóc da thường xuyên. Hiện nay, có nhiều phương pháp làm sao để hết mụn tuổi dậy thì, giúp hạn chế mụn, ngăn ngừa sẹo, và làm cho làn da trở nên sáng mịn hơn. Dưới đây là những cách trị mụn tuổi dậy thì hiệu quả mà bạn có thể tham khảo.

Sử dụng Benzoyl Peroxide và Axit Salicylic

Benzoyl peroxide và axit salicylic là hai phương pháp trị mụn không cần kê đơn, khá phổ biến và hiệu quả.

• Benzoyl Peroxide: Đây là phương pháp thường điều trị được sử dụng cho mụn trứng cá nặng, đặc biệt là mụn viêm đỏ, giúp làm khô các tế bào da chết, kiểm soát dầu thừa và tiêu diệt các vi khuẩn gây mụn. Các sản phẩm chứa từ 2% đến 5% benzoyl peroxide có thể cải thiện tình trạng mụn nang, mụn mủ và cả nốt sần. Đối với mụn viêm nghiêm trọng và có dấu hiệu lan rộng, bạn nên sử dụng sữa rửa mặt hoặc kem dưỡng da chứa 10% benzoyl peroxide để kiểm soát mụn.
• Axit Salicylic: Chất này thường có trong sữa tắm, sữa rửa mặt, kem dưỡng ẩm, và các sản phẩm làm se da. Axit salicylic giúp loại bỏ các tế bào da chết khiến lỗ chân lông bị tắc, từ đó ngăn ngừa mụn đầu trắng và mụn đầu đen.

Khi sử dụng benzoyl peroxide, bạn cần lưu ý rằng đây là hoạt chất mạnh và có thể gây kích ứng, nổi mẩn đỏ. Vì vậy, ban đầu chỉ nên thoa mỗi ngày một lần, sau đó hẵng tăng dần lên hai lần. Lưu ý, benzoyl peroxide có thể làm quần áo và tóc nhuộm bị ố. Nếu tình trạng mụn nặng vẫn kéo dài, tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để biết được cách làm sao để hết mụn tuổi dậy thì.

Retinoid

Nếu bạn sử dụng benzoyl peroxide và không có hiệu quả, bác sĩ da liễu có thể kê toa retinoid (dẫn xuất từ vitamin A) dạng gel hoặc kem để bôi ngoài da, thường sử dụng hai lần một ngày. Retinoids rất hữu ích trong việc kiểm soát mụn viêm ở tuổi dậy thì, giúp ngăn chặn sự hình thành của các u nang và nốt sần, đồng thời kiểm soát dầu trên da. Tuy nhiên, retinoids có thể làm tăng độ nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời. Chính vì vậy, cần tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng trong khi đang sử dụng retinoids.

Retinoid có thể "tiễn" mụn ở tuồi dậy thì

Isotretinoin, một loại retinoid dạng viên uống hàng ngày, là phương pháp mạnh hơn rất nhiều so với retinoid bôi ngoài da. Tuy nhiên, isotretinoin có một số tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai, vì có thể gây hại cho thai nhi. Việc sử dụng isotretinoin cần có sự theo dõi vô cùng sát sao từ bác sĩ điều trị.

Sử dụng Kháng Sinh

Đối với những bạn bị nổi mụn viêm do vi khuẩn P. acnes gây ra, kháng sinh thường được lựa chọn để trở thành phương pháp điều trị. Có thể sử dụng kháng sinh bôi ngoài da dưới dạng kem hoặc gel, hoặc kháng sinh đường uống trong thời gian ngắn để tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Tuy nhiên, không nên lạm dụng kháng sinh đường uống vì sẽ dễ dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Khi sử dụng kháng sinh, cần có sự chỉ định và liều dùng thích hợp từ bác sĩ da liễu.

Không tự ý nặn mụn

Tự nặn mụn có thể gây nhiễm trùng và để lại sẹo

Mặc dù có nhiều phương pháp trị mụn, nhưng việc tự ý nặn mụn là điều không nên làm, vì có thể dẫn đến viêm nhiễm và để lại sẹo vĩnh viễn. Đặc biệt, việc nặn mụn nang hoặc mụn sâu sẽ khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập sâu hơn vào da, làm cho tình trạng mụn lan rộng hơn. Do đó, người bệnh cần kiên nhẫn áp dụng các phương pháp trị mụn đã được khuyến nghị để đảm bảo hiệu quả và bảo vệ da một cách tốt hơn.

Sử dụng sản phẩm không gây dị ứng

Khi chọn sản phẩm chăm sóc da, cần tìm kiếm các sản phẩm có ghi nhãn “noncomedogenic”, tức là không chứa dầu, không làm tắc nghẽn lỗ chân lông và không gây mụn. Tránh sử dụng các sản phẩm có chứa các chất dễ gây kích ứng như cồn, nước hoa, hoặc các thành phần có thể gây dị ứng khác.

Rửa mặt hai lần mỗi ngày

Rửa mặt đúng cách đóng vai trò rất quan trọng trong việc chăm sóc làn da và cải thiện tình trạng mụn. Bạn nên rửa mặt nhẹ nhàng với khăn sạch, tránh chà xát mạnh vì có thể dẫn đến kích ứng da và làm tình trạng mụn nặng thêm. Nên rửa mặt bằng nước ấm ít nhất hai lần mỗi ngày, đặc biệt là sau khi tập thể dục. Rửa mặt quá nhiều cũng có thể làm khô da và gây nổi nhiều mụn hơn.

Tẩy tế bào chết mỗi tuần một lần

Điều trị mụn tuổi dậy thì bằng cách tẩy tế bào chết

Tẩy da chết hàng tuần là một phương pháp hữu hiệu trong việc điều trị mụn ở tuổi dậy thì. Các sản phẩm tẩy tế bào chết chứa các hoạt chất như axit alpha-hydroxy hoặc axit salicylic giúp làm thông thoáng lỗ chân lông và loại bỏ tế bào da chết. Ngoài ra, người bị mụn cũng có thể sử dụng mặt nạ bùn để hỗ trợ làm sạch da sâu hơn.

Sử dụng kem chống nắng hàng ngày

Kem chống nắng không chỉ giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV mà còn giúp ngăn ngừa do cháy nắng gây ra. Đặc biệt, nếu đang sử dụng retinoid, da sẽ trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng, nên việc thoa kem chống nắng mỗi ngày là cực kỳ cần thiết. Hãy chọn các sản phẩm chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên và có ghi nhãn “không gây mụn” hoặc “không chứa dầu”.

Tránh đeo băng che mụn hoặc mặc quần áo quá chật

Việc đeo băng che mụn hoặc mặc quần áo quá chật có thể làm tăng tiết dầu, gây tắc nghẽn lỗ chân lông và khiến mụn trầm trọng hơn. Để giảm nguy cơ nổi mụn, nên chọn mặc quần áo thoáng mát và tắm ngay sau khi tập thể dục để giữ cho da luôn sạch sẽ, thông thoáng.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống cũng giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát mụn tuổi dậy thì. Một số loại thực phẩm như đồ ăn ngọt, sữa và thực phẩm chế biến sẵn có thể góp phần gây mụn. Để duy trì làn da sạch mụn, nên uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh và các loại thực phẩm tốt cho da.

Lên một chế độ ăn dành cho người bị mụn ở tuổi dậy thì

Tóm lại, kiên nhẫn điều trị và có hiểu biết về các phương pháp chăm sóc da phù hợp là đáp án chuẩn nhất cho câu hỏi làm sao để hết mụn tuổi dậy thì. Duy trì thói quen chăm sóc da đúng cách, cùng với việc sử dụng các sản phẩm an toàn và lên chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp kiểm soát và ngăn ngừa mụn tuổi dậy thì hiệu quả, đồng thời bảo vệ sức khỏe làn da lâu dài.