Viêm da tiếp xúc (viêm da tiếp xúc dị ứng, viêm da tiếp xúc kích ứng) là một bệnh da liễu thường gặp. Tuy nó không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng có một số triệu chứng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Khái niệm và triệu chứng của bệnh
Viêm da tiếp xúc (tên tiếng Anh: contact dermatitis) là một loại viêm nhiễm da xảy ra khi da tiếp xúc trực tiếp với chất gây kích ứng hoặc dị ứng. Đây là một phản ứng dị ứng cục bộ của da, không phải là một bệnh truyền nhiễm. Viêm da dị ứng do tiếp xúc có thể xảy ra do tiếp xúc với nhiều chất kích ứng khác nhau, bao gồm:
- Chất kích ứng hóa học: chẳng hạn như chất tẩy rửa, hóa chất công nghiệp, thuốc nhuộm, thuốc trừ sâu, dược phẩm, kim loại, nhựa, cao su, hợp chất niken, coban và latex...
Viêm da do dị ứng trang sức
- Chất kích ứng vật lý: chẳng hạn như ánh sáng mặt trời, nhiệt độ cao, lạnh, ma sát và áp lực...
- Chất kích ứng từ thực vật: bao gồm cây, cỏ, hoa, cỏ lúa mì và thực phẩm như cam, chanh và tỏi...
- Chất kích ứng từ động vật: ví dụ như nọc ong, nọc rết và lông động vật...
Viêm da do tiếp xúc dị ứng lông chó, mèo
Triệu chứng của viêm da dị ứng tiếp xúc dị ứng có thể bao gồm:
- Sự ngứa và khó chịu trên da
- Da khô, bong tróc hoặc nứt nẻ
- Đỏ, sưng và viêm da
- Mẩn ngứa hoặc mụn nhỏ trên da
- Bỏng rát hoặc đau khi tiếp xúc với chất kích ứng
- Vết thâm hoặc đóng vảy trên da
Các triệu chứng này có thể xuất hiện ngay sau khi tiếp xúc với chất gây kích ứng hoặc mất vài giờ, thậm chí vài ngày để phát triển. Vị trí của viêm da dị ứng tiếp xúc thường phụ thuộc vào vị trí tiếp xúc với chất gây kích ứng. Nếu bạn nghi ngờ mình mắc viêm da dị ứng tiếp xúc, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Cần làm gì khi bị viêm da tiếp xúc?
Khi bị viêm da tiếp xúc kích ứng, có một số biện pháp bạn có thể thực hiện để giảm triệu chứng ngay lập tức và hỗ trợ quá trình phục hồi. Dưới đây là một số lời khuyên:
- Rửa sạch da: Sử dụng nước ấm và xà phòng nhẹ để rửa sạch khu vực bị viêm. Tránh sử dụng xà phòng có chứa chất kích ứng hoặc mùi hương mạnh.
- Không gãi ngứa: Dù có ngứa đến mức nào, hạn chế gãi để tránh làm tổn thương da và gây nhiễm trùng. Nếu cần, bạn có thể sử dụng kem dạng gel hoặc kem chống ngứa theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Chườm lạnh: Đặt một túi chườm lạnh lên vùng da bị viêm trong khoảng 15-20 phút để làm giảm sưng và ngứa. Đảm bảo quấn túi chườm bằng vải hoặc khăn mỏng để tránh làm tổn thương da.
- Tránh tiếp xúc với chất gây kích ứng: Xác định và tránh tiếp xúc với chất gây kích ứng đã gây ra viêm da. Điều này có thể đòi hỏi bạn phải thay đổi các sản phẩm chăm sóc da, dụng cụ làm việc hoặc vật liệu tiếp xúc.
- Sử dụng kem chống viêm: Bạn có thể sử dụng kem chống viêm không kê đơn để làm giảm viêm và ngứa. Tuy nhiên, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả.
- Bảo vệ da: Tránh tiếp xúc với các chất kích ứng khác bằng cách đeo găng tay hoặc mặc quần áo bảo hộ khi làm việc. Đồng thời, hãy chú ý giữ cho da luôn ẩm và mềm bằng cách sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp.
Khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Bạn nên đến gặp bác sĩ da liễu nếu bạn gặp phải một trong các tình huống sau đây:
- Triệu chứng không giảm hoặc trở nên nghiêm trọng: Nếu sau khi thực hiện các biện pháp tự điều trị như rửa sạch da, tránh tiếp xúc với chất gây kích ứng và sử dụng kem chống viêm, triệu chứng vẫn không giảm hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn chuyên nghiệp từ bác sĩ chuyên khoa da liễu.
- Mất ngủ hoặc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Nếu viêm da tiếp xúc gây ra sự mất ngủ hoặc ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của bạn, đó là dấu hiệu cần tìm sự giúp đỡ từ bác sĩ để đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả hơn.
- Nhiễm trùng da: Nếu vùng da bị viêm trở nên đỏ, sưng, ấn vào có mủ hoặc có biểu hiện nhiễm trùng như nóng, đau và có triệu chứng tổn thương da mở, bạn nên đi gặp bác sĩ sớm để được đánh giá và điều trị nhiễm trùng.
- Những cơn khó chịu trầm trọng hoặc kéo dài và tái diễn: Nếu triệu chứng của bạn không chỉ là những tác động nhỏ và thoáng qua, mà kéo dài trong thời gian dài hoặc tái diễn thường xuyên, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn chuyên nghiệp để tìm hiểu nguyên nhân và nhận được phác đồ điều trị phù hợp.
- Không chắc chắn về nguyên nhân: Nếu bạn không chắc chắn về nguyên nhân gây ra viêm da tiếp xúc hoặc không thể xác định chất gây kích ứng cụ thể, bác sĩ da liễu có thể giúp bạn xác định chất kích ứng và đưa ra lời khuyên điều trị.
Khi bạn gặp phải vấn đề về da nghiêm trọng hoặc kéo dài, tốt hơn hết là liên hệ ngay với bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Cách chăm sóc da để ngăn ngừa bệnh tái phát
Để ngăn ngừa tái phát bệnh viêm da tiếp xúc dị ứng, bạn có thể thực hiện một số biện pháp chăm sóc da hàng ngày dưới đây:
- Tránh tiếp xúc với chất gây kích ứng: Điều quan trọng nhất là tránh tiếp xúc với chất gây kích ứng đã gây ra viêm da tiếp xúc. Hạn chế tiếp xúc với hóa chất, thuốc nhuộm, kim loại, thực phẩm gây dị ứng và các chất kích ứng khác.
- Sử dụng sản phẩm da nhạy cảm: Chọn các sản phẩm chăm sóc da nhẹ, không chứa hương liệu mạnh, màu sắc nhân tạo và các chất phụ gia gây kích ứng. Tìm các sản phẩm được ghi "hypoallergenic" hoặc "dành cho da nhạy cảm".
- Dùng kem dưỡng ẩm: Duy trì da ẩm là quan trọng để ngăn ngừa viêm da. Sử dụng kem dưỡng ẩm hằng ngày sau khi tắm để giữ cho da luôn mềm mịn và không khô.
Luôn dưỡng ẩm da
- Làm xét nghiệm da: Nếu bạn không chắc chắn về chất gây kích ứng, bạn có thể yêu cầu bác sĩ da liễu thực hiện các xét nghiệm da để xác định chất kích ứng cụ thể. Điều này giúp bạn tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng và ngăn ngừa tái phát.
- Đeo dụng cụ bảo hộ: Nếu công việc hoặc hoạt động hàng ngày của bạn đòi hỏi tiếp xúc với chất kích ứng, hãy đảm bảo đeo găng tay, mặc quần áo bảo hộ và bảo vệ da khỏi tiếp xúc trực tiếp.
- Đảm bảo vệ sinh da hàng ngày: Rửa sạch da hàng ngày bằng nước ấm và xà phòng nhẹ để loại bỏ chất gây kích ứng và bụi bẩn. Sau đó, lau khô nhẹ nhàng và áp dụng kem dưỡng ẩm.
- Tránh ánh nắng mặt trời mạnh: Ánh nắng mặt trời có thể gây kích ứng và làm tăng triệu chứng viêm da. Hãy sử dụng kem chống nắng với chỉ số bảo vệ cao và che chắn da khi ra ngoài vào thời gian ánh nắng mạnh.
- Theo dõi và ghi chép: Ghi chép các tác nhân tiếp xúc hoặc môi trường có thể gây kích ứng da để bạn có thể nhận biết và tránh tiếp xúc trong tương lai.
Nếu triệu chứng của bệnh viêm da tiếp xúc dị ứng tái phát hoặc không được kiểm soát, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu để được đánh giá và điều trị thích hợp. Tại phòng khám chuyên khoa da liễu Pro Skin, đội ngũ bác sĩ CKI Da liễu nhiều năm kinh nghiệm điều trị các bệnh lý về da luôn sẵn sàng giải đáp các thắc mắc của khách hàng. Liên hệ ngay với Pro Skin để được tư vấn thêm và hỗ trợ đặt lịch khám với bác sĩ nhé!
