Bệnh chàm là một bệnh ngoài da không nguy hiểm nhưng lại dai dẳng và phiền toái. Cùng trị chàm hiệu quả với những chia sẻ chuyên môn của bác sĩ Nguyễn Thị Nhật Ninh - Nguyên Trưởng khoa Lâm Sàng 1 Bệnh viện Da Liễu TP. Hồ Chí Minh; Nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Da Liễu Khánh Hòa - hiện đang làm việc tại phòng khám Pro Skin, nhé.
Tổng quát về bệnh chàm
Chàm, hay còn được gọi là eczema, là một bệnh da mãn tính, viêm da không lây lan, thường gặp ở người trẻ em, nhưng cũng dễ xuất hiện ở người lớn. Bệnh chàm có nhiều dạng khác nhau, trong đó có 2 loại phổ biến:
- Chàm dị ứng (atopic dermatitis): Đây là dạng phổ biến nhất của chàm và thường xuất hiện ở trẻ em, có liên quan đến di truyền và hệ miễn dịch. Nó thường được đặc trưng bởi sự xuất hiện của mẩn đỏ trên da, ngứa, da khô và bong tróc.
- Chàm tiếp xúc (contact dermatitis): Đây là dạng chàm xảy ra do tiếp xúc với các chất gây dị ứng hoặc kích ứng trên da, chẳng hạn như kim loại, hóa chất, thuốc nhuộm, da thịt, và các sản phẩm chăm sóc cá nhân. Chàm tiếp xúc thường xuất hiện ở vùng da tiếp xúc với chất gây dị ứng, và có thể gây ngứa, phát ban, và da bị sưng đỏ.
Chàm
Chàm thường xuất hiện dưới dạng mẩn đỏ trên da, đi kèm với ngứa và có thể gây khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các triệu chứng của chàm có thể thay đổi trong từng giai đoạn, từ giai đoạn cấp tính đến giai đoạn mãn tính, với các cơn cấp tính có thể xuất hiện và rút đi lặp đi lặp lại.
Nguyên nhân chính của chàm chưa được rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến sự kết hợp giữa yếu tố di truyền, miễn dịch và môi trường. Một số yếu tố nguy cơ có thể gồm có tiếp xúc với các chất gây dị ứng, tiếp xúc với hóa chất, bụi bẩn, stress, di truyền, và hệ thống miễn dịch không hoạt động tốt.
Chàm không phải là bệnh truyền nhiễm và không lây lan từ người này sang người khác. Tuy nhiên, chàm có thể là một bệnh da khá phiền toái và cần được chẩn đoán và điều trị bởi bác sĩ da liễu. Điều trị chàm thường bao gồm sử dụng kem dưỡng ẩm, corticosteroid, thuốc đặc trị chàm, đồng thời hạn chế tiếp xúc với các chất kích ứng da và duy trì chế độ sống lành mạnh.
Điều trị chàm hiệu quả dễ hay khó?
Điều trị chàm có thể khó hoặc dễ tùy thuộc vào mức độ và loại chàm của từng người. Một số trường hợp chàm có thể được điều trị đơn giản bằng các biện pháp chăm sóc da hàng ngày và thay đổi lối sống, trong khi những trường hợp nặng hơn có thể đòi hỏi sự can thiệp y tế chuyên nghiệp và sử dụng thuốc.
Điều trị chàm thường bao gồm các biện pháp sau đây:
- Chăm sóc da hàng ngày: Điều trị chàm thường bắt đầu bằng việc chăm sóc da hàng ngày, bao gồm tắm sạch, sử dụng xà phòng nhẹ, không gây kích ứng và dùng kem dưỡng ẩm để duy trì độ ẩm cho da.
- Tránh các tác nhân gây kích ứng: Nếu chàm của bạn là do tiếp xúc với các chất gây dị ứng như hóa chất, kim loại, hoặc các sản phẩm chăm sóc cá nhân, bạn cần tránh tiếp xúc với những tác nhân này.
- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Bác sĩ có thể đưa ra đơn thuốc bôi ngoài da hoặc thuốc uống để kiểm soát các triệu chứng chàm. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm corticosteroid, thuốc ức chế calcineurin, thuốc kháng histamin, và các loại thuốc khác tùy theo tình trạng của từng người.
- Điều trị nhiễm trùng: Nếu da của bạn bị nhiễm trùng, bác sĩ có thể đưa ra phương án điều trị bổ sung như dùng thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.
- Các phương pháp điều trị bổ sung: Liệu pháp ánh sáng, tác động giảm ngứa, thay đổi chế độ ăn uống, giảm stress; hoặc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da tự nhiên như dầu dừa, nha đam... để làm dịu da và giảm ngứa. Các sản phẩm chăm sóc da tự nhiên có thể được sử dụng như kem dưỡng ẩm, sữa tắm, xà phòng và dầu tắm.
Ngoài ra, việc giữ da sạch sẽ, tránh gãi ngứa và cắt ngắn móng tay để tránh tổn thương da cũng là các phương pháp bổ sung có thể áp dụng để giúp điều trị chàm hiệu quả.
Chế độ ăn cho người bị chàm
Chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh có thể đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý chàm. Mặc dù không có chế độ ăn đặc thù nào dành riêng cho chàm, nhưng một số nguyên tắc chung về chế độ ăn cho người bị chàm có thể bao gồm:
- Đa dạng và cân bằng: Bao gồm đủ các nhóm thực phẩm, bao gồm tinh bột, protein, rau quả, hạt và chất béo lành mạnh.
- Tránh thực phẩm gây dị ứng: Một số thực phẩm có thể gây dị ứng hoặc kích thích triệu chứng chàm ở một số người, ví dụ như sữa, trứng, đậu nành, đậu hũ, đậu xanh, hải sản, đồ ngọt, chocolate, cà phê, rượu và các loại thực phẩm chứa nhiều chất bảo quản và phẩm màu.
- Thực phẩm giàu omega-3: Omega-3 là axit béo có tác dụng làm giảm viêm và có thể giúp cải thiện triệu chứng chàm. Các nguồn omega-3 tự nhiên có thể được tìm thấy trong cá hồi, cá ngừ, cá thu, hạt chia...
- Các loại rau quả giàu chất chống oxy hóa: Rau quả tươi là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa, có thể giúp giảm viêm và hỗ trợ quá trình lành da. Các loại rau quả giàu vitamin C, vitamin E, beta-caroten và chất chống oxy hóa gồm có cam, dâu tây, táo, bơ, cà rốt, bí đỏ...
- Uống đủ nước: Nước là yếu tố quan trọng để duy trì độ ẩm của da. Uống đủ nước hàng ngày giúp duy trì độ ẩm của da, đồng thời giúp đào thải độc tố ra khỏi cơ thể.
Ngoài ra, nên tránh sử dụng thực phẩm nóng, cay vì có thể làm kích thích da và gây kích ứng cho da đang bị chàm. Quan trọng là cần theo dõi và nhận biết các thực phẩm hay tình huống gây kích ứng da của riêng mình và điều chỉnh chế độ ăn uống để phù hợp với tình trạng da của mình và giúp trị chàm hiệu quả. Nếu bạn có nghi ngờ về các thực phẩm gây kích ứng da, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ chuyên khoa da liễu để được tư vấn chi tiết và phù hợp.
Chọn kem dưỡng ẩm cho da chàm
Việc lựa chọn kem bôi da cho người bị chàm cần phải cân nhắc kỹ, vì không phải sản phẩm nào cũng phù hợp với từng người và tình trạng da. Dưới đây là một số lời khuyên về việc sử dụng kem bôi da cho người bị chàm:
- Sử dụng kem dưỡng da đặc biệt cho da nhạy cảm: Chọn kem dưỡng da được thiết kế đặc biệt cho da nhạy cảm, không chứa các thành phần gây kích ứng như hương liệu, màu nhân tạo, cồn hay paraben. Kiểm tra thành phần trên bao bì sản phẩm trước khi sử dụng.
- Nên thử nghiệm sản phẩm trước khi sử dụng: Nếu bạn dùng một sản phẩm kem mới, nên thử nghiệm trên một vùng nhỏ của da trước để đảm bảo không gây kích ứng hay dị ứng.
- Chọn kem dưỡng da giàu độ ẩm: Nên chọn kem dưỡng da chứa thành phần như ceramide, acid hyaluronic, glycerin, và các dưỡng chất lành tính giúp làm dịu da, duy trì độ ẩm và phục hồi hàng rào bảo vệ da.
- Tránh sử dụng kem bôi da chứa corticosteroid: Mặc dù corticosteroid là một loại thuốc điều trị chàm hiệu quả, nhưng chỉ nên sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ và theo liều lượng được chỉ định, vì nó có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Kiên trì sử dụng sản phẩm: Để đạt hiệu quả tốt nhất, cần kiên trì sử dụng kem bôi da theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc của bác sĩ.
Dưỡng ẩm đủ để giảm khô và ngứa da
Tuy nhiên, nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của tình trạng chàm trên da, nên tư vấn với bác sĩ da liễu trước để được đánh giá, chẩn đoán chính xác và được hướng dẫn điều trị phù hợp. Bác sĩ da liễu là chuyên gia trong lĩnh vực chăm sóc da và có thể đưa ra những lời khuyên chuyên môn dựa trên tình trạng da của bạn. Việc đồng hành cùng bác sĩ da liễu sẽ giúp bạn có những phương pháp điều trị chàm hiệu quả và an toàn nhất.
