Viêm da cơ địa trẻ em là một bệnh lý da liễu mãn tính thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn từ sơ sinh đến 5 tuổi. Căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe làn da mà còn gây ra những khó chịu, ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của trẻ và cả gia đình. Vậy viêm da cơ địa ở trẻ là gì? Nguyên nhân do đâu và cách điều trị như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Viêm da cơ địa trẻ em là gì?

Viêm da cơ địa trẻ em (còn gọi là chàm thể tạng, eczema) là một bệnh viêm da mãn tính, có tính chất di truyền, thường gặp ở trẻ nhỏ. Biểu hiện điển hình là tình trạng da khô, đỏ, ngứa, bong tróc và đôi khi có mụn nước hoặc nứt nẻ da. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào, nhưng thường gặp nhất là ở mặt, cổ, khuỷu tay, đầu gối và vùng da sau tai.

Viêm da cơ địa trẻ em

Viêm da cơ địa ở trẻ em thường phát triển theo từng giai đoạn:

Giai đoạn sơ sinh (0 - 2 tuổi): Các tổn thương da thường xuất hiện ở hai bên má, trán, cằm, da đầu.

Giai đoạn từ 2 tuổi trở lên: Tổn thương lan rộng ra tay, chân, khuỷu tay, đầu gối, cổ và thân mình.

Giai đoạn trẻ lớn: Da trở nên dày, khô, sậm màu hơn do ngứa gãi kéo dài.

Mặc dù viêm da cơ địa không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị đúng cách có thể khiến trẻ bị nhiễm trùng da, ảnh hưởng đến phát triển thể chất và tinh thần.

Nguyên nhân gây viêm da cơ địa trẻ em

Viêm da cơ địa ở trẻ em là một bệnh có yếu tố di truyền, kết hợp với nhiều yếu tố môi trường và nội sinh. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến.

Yếu tố di truyền

Nếu cha hoặc mẹ (hoặc cả hai) có tiền sử bị viêm da cơ địa, hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng thì khả năng trẻ cũng mắc bệnh tương tự là rất cao. Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh viêm da cơ địa trẻ em.

Rối loạn hệ miễn dịch

Trẻ em bị viêm da cơ địa thường có hệ miễn dịch hoạt động quá mức với các tác nhân vô hại từ môi trường như bụi, phấn hoa, lông thú cưng… dẫn đến phản ứng viêm trên da.

Tác nhân môi trường

Các yếu tố như thời tiết lạnh, hanh khô, độ ẩm thấp, bụi bẩn, nấm mốc, khói thuốc, ô nhiễm không khí… có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng viêm da cơ địa ở trẻ.

Dị ứng thực phẩm

Một số thực phẩm như trứng, sữa bò, đậu phộng, hải sản có thể gây dị ứng và làm bùng phát viêm da cơ địa ở trẻ.

Tác động của chất tẩy rửa

Việc sử dụng xà phòng, sữa tắm, nước hoa, nước giặt có chứa chất tẩy mạnh cũng có thể làm khô da và kích ứng khiến tình trạng viêm da cơ địa trở nên nghiêm trọng hơn.

Triệu chứng viêm da cơ địa trẻ em

Các biểu hiện lâm sàng của viêm da cơ địa trẻ em thường rõ rệt, bao gồm:

Da khô, bong tróc, nứt nẻ.

Mẩn đỏ, ngứa dữ dội (đặc biệt vào ban đêm).

Triệu chứng viêm da cơ địa trẻ em

Xuất hiện các mảng da dày, có thể có vảy hoặc mụn nước nhỏ.

Trẻ hay gãi, quấy khóc, mất ngủ.

Trẻ quấy khóc, mất ngủ

Trong trường hợp nặng có thể nhiễm trùng, mưng mủ, sưng tấy.

Các triệu chứng thường diễn biến theo từng đợt, tái phát nhiều lần và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành nếu không điều trị đúng cách.

Cách chẩn đoán viêm da cơ địa trẻ em

Việc chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa vào lâm sàng. Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng da, tiền sử bệnh lý cá nhân và gia đình. Một số xét nghiệm có thể được chỉ định:

Test dị ứng da (skin prick test): Xác định các dị nguyên gây dị ứng.

Xét nghiệm máu (IgE): Kiểm tra nồng độ kháng thể IgE - thường tăng ở trẻ bị viêm da cơ địa.

Sinh thiết da: Trong trường hợp cần loại trừ các bệnh da liễu khác.

Cách điều trị viêm da cơ địa trẻ em

Việc điều trị viêm da cơ địa ở trẻ em cần phối hợp nhiều biện pháp nhằm giảm triệu chứng, phục hồi hàng rào bảo vệ da và ngăn ngừa tái phát.

Dưỡng ẩm da hàng ngày

Dưỡng ẩm là bước quan trọng nhất trong quá trình điều trị viêm da cơ địa. Việc sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp giúp làm mềm da, giảm khô ngứa và phục hồi hàng rào bảo vệ da. Ba mẹ nên chọn sản phẩm dưỡng ẩm không mùi, không chất bảo quản, không gây kích ứng và thoa cho bé ngay sau khi tắm sạch.

Dưỡng ẩm da hàng ngày cho bé

Thuốc bôi chống viêm và kiểm soát ngứa

Corticoid dạng bôi: Giảm viêm, ngứa nhanh chóng. Tuy nhiên, cần dùng theo chỉ định bác sĩ và tránh lạm dụng lâu dài.

Thuốc ức chế Calcineurin (Tacrolimus, Pimecrolimus): An toàn hơn khi dùng kéo dài, đặc biệt ở vùng da nhạy cảm như mặt.

Thuốc ức chế Calcineurin 

Thuốc kháng histamin: Giúp giảm ngứa ngáy, hỗ trợ bé ngủ ngon.

Cắt móng tay và mang bao tay cho trẻ: Hạn chế để bé gãi, cào mạnh gây nhiễm trùng da.

Điều trị nhiễm trùng

Nếu vùng da tổn thương có dấu hiệu nhiễm trùng (mưng mủ, sưng đỏ), bác sĩ có thể kê thuốc kháng sinh bôi hoặc uống.

Tránh các yếu tố kích thích

Tránh để da của bé tiếp xúc với các dị nguyên: khói bụi, lông thú, hóa chất…

Không cho trẻ mặc quần áo làm từ sợi tổng hợp, nên chọn cotton thoáng mát.

Giữ môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng, tránh ẩm mốc.

Cách chăm sóc và phòng ngừa viêm da cơ địa trẻ em tại nhà

Bên cạnh điều trị y tế, việc chăm sóc đúng cách tại nhà sẽ giúp làn da của bé nhanh phục hồi và hạn chế tái phát.

Tắm nước ấm (không quá 37 độ) cho bé từ 5 - 10 phút mỗi ngày, dùng sữa tắm dịu nhẹ dành riêng cho da nhạy cảm.

Tắm nước ấm (không quá 37 độ) cho bé

Thoa kem dưỡng ẩm ngay sau khi lau khô da để giữ ẩm hiệu quả.

Mặc quần áo mềm mại, rộng rãi, không gây cọ xát vùng da tổn thương.

Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu (nếu có thể), vì sữa mẹ sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên.

Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn (nếu có thể)

Tránh tự ý dùng thuốc hoặc thảo dược chưa được kiểm chứng, vì có thể làm bệnh nặng hơn.

Viêm da cơ địa trẻ em có khỏi không?

Viêm da cơ địa trẻ em là bệnh mãn tính, nhưng nhiều bé sẽ có cải thiện rõ rệt khi lớn lên. Khoảng 60% trẻ sẽ hết triệu chứng khi đến tuổi trưởng thành nếu được điều trị và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, bệnh có thể tái phát theo chu kỳ, đặc biệt khi gặp các yếu tố khởi phát. Do đó, ba mẹ cần theo dõi lâu dài và áp dụng những cách phòng ngừa - xử lý triệu chứng sớm nhất cho bé.

Khi nào nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ da liễu?

Ba mẹ hãy đưa trẻ đi khám da liễu nếu có các biểu hiện sau:

Tổn thương da lan rộng, ngứa dữ dội kéo dài.

Xuất hiện dấu hiệu nhiễm trùng: mủ, sưng, đỏ, sốt.

Trẻ quấy khóc nhiều, mất ngủ, ảnh hưởng ăn uống.

Điều trị tại nhà không hiệu quả sau vài ngày.

Kết luận

Viêm da cơ địa trẻ em là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Sự đồng hành của gia đình trong việc chăm sóc và phòng ngừa có vai trò then chốt giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, không bị ảnh hưởng bởi những triệu chứng dai dẳng của bệnh. Ba mẹ hãy luôn theo dõi tình trạng da của trẻ và trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu để có hướng điều trị phù hợp nhất cho bé nhé!