Không ít người, từ tuổi dậy thì đến khi trưởng thành, đều từng trải qua cảm giác đau nhức, sưng tấy do mụn nhọt gây ra. Đây là một dạng viêm nhiễm da sâu, khác với các loại mụn thông thường bởi mức độ nghiêm trọng và khả năng để lại biến chứng cao. Tuy nhiên, nhiều người lại có thói quen sai lầm là tự ý nặn mụn tại nhà. Việc làm tưởng chừng đơn giản này có thể khiến vi khuẩn lan rộng, gây tổn thương nghiêm trọng hơn hoặc dẫn đến nhiễm trùng máu nếu không cẩn thận.

Mụn nhọt là gì?

Mụn nhọt là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại nang lông hoặc tuyến bã nhờn dưới da, dẫn đến sưng đỏ, nóng, đau và hình thành mủ. Mụn thường phát triển trong vài ngày, có thể to dần, đau nhức rõ rệt và nổi đầu mủ trắng hoặc vàng ở giữa. Sau khi vỡ ra, dịch mủ thoát ra ngoài, nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, mụn có thể để lại vết sẹo, vết thâm hoặc tái viêm.

Mụn nhọt gây ra một số khó chịu như đau, ngứa, sưng

Mụn nhọt thường xuất hiện ở các vùng như:

• Mặt, cổ, vai

• Mông, đùi, nách

• Lưng hoặc vùng kín

Trong nhiều trường hợp, mụn nhọt có thể đơn lẻ (mụn nhọt thông thường) hoặc tụ thành cụm (đinh râu, nhọt cụm), kèm theo triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi.

Nguyên nhân gây mụn nhọt

Vi khuẩn tụ cầu vàng: đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Vi khuẩn tụ cầu thường tồn tại sẵn trên da hoặc trong mũi mà không gây hại. Tuy nhiên, khi da bị tổn thương nhẹ, trầy xước hoặc có tuyến bã nhờn bị tắc, vi khuẩn có thể xâm nhập, gây viêm và hình thành mụn nhọt.

Tắc nghẽn lỗ chân lông: việc lỗ chân lông bị bít do dầu nhờn, bụi bẩn, tế bào chết hoặc mỹ phẩm không phù hợp là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn phát triển. Khi đó, vùng da bị viêm sẽ sưng to, nóng đỏ và hình thành nhọt.

Nóng trong người: thói quen ăn uống không lành mạnh (nhiều đồ cay nóng, dầu mỡ, ít rau xanh), uống ít nước, thức khuya hoặc căng thẳng kéo dài có thể làm rối loạn chuyển hóa, tăng độc tố trong cơ thể. Hệ bài tiết không kịp loại bỏ độc tố qua gan, thận, khiến da bị ảnh hưởng và dễ sinh mụn nhọt.

Vệ sinh kém: không vệ sinh da đúng cách, mặc đồ bí bách, mồ hôi tích tụ, dùng khăn tắm hoặc dao cạo chung với người khác… đều là yếu tố khiến vi khuẩn dễ xâm nhập qua da, đặc biệt là vùng có ma sát nhiều như cổ, nách, mông.

Suy giảm miễn dịch: Người có hệ miễn dịch yếu (người mắc tiểu đường, suy dinh dưỡng, HIV, hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch) thường dễ bị nhiễm trùng da, bao gồm mụn nhọt.

Có nên tự nặn mụn nhọt tại nhà không?

Tuyệt đối không nên tự ý nặn mụn nhọt tại nhà, đặc biệt là khi mụn chưa “chín” hoặc chưa có biểu hiện sẵn sàng thoát mủ. Dưới đây là những rủi ro bạn cần biết:

Mụn nhọt tuy có thể nhỏ nhưng khuyến cáo không nên tự ý nặn

Gây nhiễm trùng nặng hơn: tay bẩn, dụng cụ không vô trùng hoặc nặn sai cách sẽ khiến vi khuẩn từ ngoài xâm nhập vào vùng da đã viêm, khiến mụn sưng to hơn, lâu khỏi hơn hoặc lan rộng ra vùng da khác.

Để lại sẹo hoặc thâm vĩnh viễn: khi cố gắng nặn mụn bằng lực mạnh hoặc khi mụn chưa gom mủ hoàn toàn, bạn có thể làm tổn thương các lớp sâu của da. Điều này dẫn đến sẹo lõm, sẹo lồi hoặc thâm kéo dài.

Nguy hiểm nếu mụn mọc ở vùng mặt: các mụn nhọt mọc quanh mũi, môi, má thuộc vùng “tam giác nguy hiểm” trên mặt nếu bị nặn sai cách có thể dẫn đến nhiễm trùng lan theo đường máu đến não, gây viêm tĩnh mạch xoang hang, nhiễm trùng huyết, thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Cách xử lý mụn nhọt an toàn tại nhà

• Chườm ấm: dùng khăn sạch ngâm nước ấm, vắt khô và đắp lên vùng mụn khoảng 10-15 phút, 3-4 lần/ngày. Nhiệt độ ấm giúp giãn mạch máu, làm mủ di chuyển lên gần bề mặt da, thúc đẩy quá trình tự thoát mủ tự nhiên.
  
  
• Vệ sinh da sạch sẽ: bạn nên vệ sinh vùng mụn bằng nước muối sinh lý hoặc xà phòng sát khuẩn nhẹ, giữ da khô thoáng, tránh cọ xát và không nên đắp kín. Tuyệt đối không dùng lá cây hay thuốc dân gian không rõ nguồn gốc để tránh gây kích ứng hoặc nhiễm trùng nặng hơn.
  
  
• Dinh dưỡng hợp lý: duy trì chế độ ăn uống lành mạnh bằng cách uống đủ nước, tăng cường rau xanh và trái cây, đồng thời hạn chế đồ ngọt, thực phẩm dầu mỡ. Bên cạnh đó, hãy ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng để hỗ trợ cơ thể chống viêm và giảm nguy cơ mụn nhọt tái phát.

Vệ sinh cơ thể sạch sẽ mỗi ngày

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Không phải mụn nhọt nào cũng có thể tự xử lý tại nhà. Bạn nên đi khám da liễu nếu gặp các dấu hiệu sau:

• Mụn sưng to nhanh, đỏ tấy hoặc đau dữ dội

• Mụn kéo dài hơn 5-7 ngày không xẹp

• Có dấu hiệu sốt, ớn lạnh hoặc nổi hạch

• Mụn mọc ở vùng mặt, mắt, sống mũi, vùng kín

• Mụn nhọt tái phát liên tục trong thời gian ngắn

Bác sĩ có thể chỉ định dùng kháng sinh đường uống, thuốc bôi hoặc tiểu phẫu rạch mủ nếu cần thiết. Việc điều trị chuyên môn sẽ giúp mụn lành nhanh hơn và giảm thiểu biến chứng.

Kết luận

Mụn nhọt là tình trạng viêm da do nhiều nguyên nhân, phổ biến nhất là do vi khuẩn tụ cầu vàng kết hợp với lỗ chân lông bị bít tắc. Việc tự ý nặn mụn nhọt tại nhà có thể khiến tình trạng nặng hơn, gây nhiễm trùng. Cách tốt nhất để xử lý là giữ vệ sinh sạch sẽ, chăm sóc đúng cách và đến bác sĩ khi cần thiết.
Nếu bạn đang gặp vấn đề về mụn nhọt, liên hệ ngay Phòng khám Da liễu Pro Skin để được bác sĩ thăm khám và tư vấn phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả.